side-area-logo

Το χωριο μας

Η Φαλαισία (ή αλλιώς Μπούρα)

Η Φαλαισία (ή αλλιώς Μπούρα) είναι ένα όμορφο μικρό χωριό της Ανατολικής Φαλαισίας. Βρίσκεται 17 χλμ νότια της Μεγαλόπολης, απέχει 2χλμ από τον επαρχιακό δρόμο Μεγαλόπολης-Σπάρτης και διοικητικά ανήκει στο Δήμο Μεγαλόπολης. Το χωριό που έδωσε το όνομά του, όχι μόνο στον τέως δήμο Φαλαισίας αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή από την αρχαιότητα, πλαισιώνεται από τους οικισμούς Ιεράς Μονής Μπούρα, Πλατάνα και Χάνια. Είναι χτισμένο σε ένα κατάφυτο λόφο, στους πρόποδες του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 760μ. Το χωριό προσφέρει πανοραμική θέα προς το λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης και τα χωριά που είναι χτισμένα στις πλαγιές των γύρω βουνών. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού βάσει την απογραφή του πληθυσμού του 2011 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. φτάνουν τους 63.

Αρχαιολογικά ευρήματα και μαρτυρίες, με σημαντικότερη εκείνη του Παυσανία, μαρτυρούν την μακραίωνη ιστορία της ευρύτερης περιοχής της Φαλαισίας. Στο έργο του περιηγητή Παυσανία «Ελλάδος Περιήγησις» και συγκεκριμένα στα «Αρκαδικά» (VIII,35.3) αναφέρονται τα εξής: «Ο δρόμος που ενώνει τη Μεγαλόπολη και την Λακεδαίμονα φτάνει στον Αλφειό σε τριάντα στάδια και από εκεί στον Θειούντα, που χύνεται και αυτός στον Αλφειό. Στην συνέχεια, αφού προχωρήσουμε έχοντας στα αριστερά μας τον Θειούντα, φτάνουμε στις Φαλαισίες, που απέχουν σαράντα στάδια από τον Αλφειό και είκοσι στάδια από το Ερμαίο της περιοχής της Βελέμινας». Δεδομένου ότι στο πρωτότυπο κείμενο παραδίδεται η λέξη «Φαλαισίαι», εικάζουμε ότι πρόκειται για πολλούς οικισμούς, οι οποίοι βρίσκονταν στην περιοχή με τη συγκεκριμένη ονομασία. Έξι οικιστικά κέντρα της Φαλαισίας, που κατοικήθηκαν από τη γεωμετρική εποχή έως τα ρωμαϊκά χρόνια, δηλαδή από τον 9ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ., έχει αποκαλύψει έως σήμερα η αρχαιολογική σκαπάνη και τα ευρήματά τους αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες της μακραίωνης ιστορίας τους .

Σύμφωνα με έρευνες, το οικιστικό κέντρο των Φαλαισιών πρέπει να βρισκόταν μέσα στην περιφέρεια του σημερινού χωριού Φαλαισία (πρώην Μπούρα) και συγκεκριμένα γύρω από το εξωκλήσι της Αγίας Τριάδας, που βρίσκεται νότια του δρόμου από τη Φαλαισία προς την Πετρίνα. Η γεωγραφική θέση του οικισμού της Αγίας Τριάδας σε συνδυασμό με τα αρχαιολογικά ευρήματα (κυρίως κεραμικής από την κλασική έως και τη ρωμαϊκή εποχή) συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η «καρδιά των Φαλαισιών» χτυπούσε στην περιφέρεια του σημερινού χωριού Φαλαισία. Στην περιφέρεια της σημερινής Φαλαισίας εντοπίστηκαν κατάλοιπα και άλλων οικιστικών εγκαταστάσεων στην τοποθεσία Μηλιές, στην τοποθεσία Άγιος Γεώργιος, στην θέση Ξερόβρυση κ.α. Ο οικισμός «Φαλαισίαι» υπήρχε και κατά τη βυζαντινή περίοδο, με κέντρο και έδρα την επισκοπή και με καθεδρικό ναό την Αγία Τριάδα. Το πλήθος των βυζαντινών της μνημείων με κυριότερα την Ιερά Μονή Μπούρα, τo εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Γεωργίου, την εκκλησία της Αγίας Τριάδας, που έχει χτιστεί στα θεμέλια της μητρόπολης της αρχαίας Φαλαισίας, δίνουν το στίγμα και τη σημασία της περιοχής, τόσο στα βυζαντινά όσο και στα νεότερα χρόνια.

Η ιστορία του σημερινού χωριού όμως φαίνεται πως αρχίζει να γράφει τις πρώτες σελίδες την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Την περίοδο αυτή, το μένος του κατακτητή, που κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς τις Φαλαισίες, ανάγκασε τους ελάχιστους κατοίκους να μετεγκατασταθούν στη θέση που βρίσκεται σήμερα το χωριό Φαλαισία, προκειμένου να βρουν καταφύγιο. Η περιοχή βέβαια την εποχή εκείνη δεν ήταν παρά μια δασώδης και αφιλόξενη έκταση. Η τουρκική επιδρομή όμως δεν αποδείχτηκε ικανή ώστε να κρατήσει τους κατοίκους της Φαλαισίας μακριά από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Έγγραφα και μαρτυρίες αποδεικνύουν την προσφορά τους.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας η παράδοση θέλει να ανάγεται η δεύτερη ονομασία του χωριού, που είναι «Μπούρα». Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για τη συγκεκριμένη ονομασία. Η πρώτη υποστηρίζει πως προέκυψε από τη φράση «βούρα να φύγουμε» που φέρεται να είπαν οι προεστοί, όταν είδαν τους Τούρκους να εισβάλουν στο χωριό τους. Η δεύτερη αποδίδει το όνομα σε έναν αρματωλό, ονόματι Μπούρα, που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων. Η τρίτη άποψη θέλει το χωριό να παίρνει το όνομά του από κάποιον Μπουγά, που βαφτίστηκε χριστιανός με το όνομα Γεώργιος Μπούρας ενώ σύμφωνα με άλλη άποψη η ονομασία προέρχεται από τη λέξη «μπούγια», που σημαίνει λεβέντης, ανδρείος. Καθώς οι κάτοικοι του Μπούρα φημίζονταν για τη λεβεντιά τους, από την ξεχωριστή αυτή τους ιδιότητα πήρε το όνομά του και το χωριό . Μία άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το χωριό πήρε την ονομασία Μπούρα, επειδή, μετά την τουρκική επιδρομή που προαναφέρθηκε, οι κάτοικοι του έχτισαν τον πρώτο οικισμό με την ονομασία «Παλαιά Φαλαισία», στους πρόποδες του δασώδους λόφου «Μπουρνιά», στον οποίο βέβαια είναι χτισμένο σήμερα το χωριό Φαλαισία.

Μετά τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, ο νομοθέτης κατά τη διεργασία της ονοματολογίας και της ονοματοδοσίας των νέων δήμων επέλεξε για το συγκεκριμένο δήμο το όνομα «Δήμος Φαλαισίας». Η ονομασία αυτή υπήρξε εύστοχη και εθνικά επιβεβλημένη, διότι ο νέος δήμος και οι κάτοικοί του, δια του ονόματος αυτού, συνδέθηκαν με την αρχαία ιστορία της περιοχής και έτσι διεκόπη οριστικά οιαδήποτε σχέση του τόπου και των κατοίκων με τουρκικές ή άλλες προσμίξεις.

Συγκεκριμένα, το χωριό Μπούρα μετονομάστηκε Φαλαισία το 1918. Ετυμολογικά η λέξη Φαλαισία εκτιμάται ότι προέκυψε από τη σύνθεση ενός ρήματος και δύο επιθέτων, των εξής: φάω (ρήμα) = φωτίζω, λάμπω/ φαλός, ή, όν (επίθετο) = λαμπρός/ αίσιος,α,ον (επίθετο) = ευοίωνος, κατάλληλος. Από την ελεύθερη συνένωση των λέξεων (αφού προηγήθηκαν οι κατάλληλες γραμματικές διεργασίες) πρέπει να προέκυψε το επίθετο φαλαίσιος,α,ον με τη σημασία του φωτεινού, του λαμπερού, του καλότυχου τόπου. Δηλαδή το επίθετο φαλαίσιος ήταν προσδιοριστικό ιδιότητας της συγκεκριμένης περιοχής- οικισμού ή οικισμών και όχι του τόπου καταγωγής.